Kamuoyunda çok uzun bir süredir tartışılan milyonlarca memur ve memur emeklisinin merakla beklediği 3600 ek gösterge artışı konusu son derece önemli bir konudur. Sorunun çözümü amacıyla hayata geçirilmesi düşünülen yeni düzenleme; Mevcut maaş ve emekli aylıklarında yapılacak iyileştirici yönleri kadar yaklaşık 3,5 milyon kamu çalışanı arasındaki sosyal barışı sağlamaya dönük hükümler içermesi açısından da son derece önemlidir. Yaklaşık 3 yıldır tartışılmakta olan bu konuda son günlerde   sıcak gelişmeler yaşanıyor. Getirilecek düzenlemelerin daha büyük sorunları da beraberinde getirmemesi bakımından sorunun sağlıklı bir şekilde çözülmesi son derece önemlidir. Bu yazımızda 3600 Ek Gösterge nedir, yaşanan sorunlar nelerdir ve sorunun çözümüne nasıl yaklaşmamız gerekir konusuna açıklık getirmeye çalışacağız 

Ek Gösterge Nedir

Devlet memurlarının mevcut maaşları, emekli aylıkları ve emekli olurken alacakları ikramiyeleri hesaplanırken çeşitli kriterler kullanılıyor. Ek gösterge bu kriterlerden biridir. 657 sayılı devlet memurları kanunu kapsamında görev yapan memurların çalışırken ve emekli olduklarında alacakları maaşlara ilişkin   hesaplar yapılırken görevin önemi, hizmetin niteliği ve statüleri dikkate alınmaktadır. Bu kriterler esas alınarak 2200 altı, 2200, 3000,3600,5400,6400,7000,7600 ve 8000 gibi ek göstergeler kullanılmakta ve bu göstergeler ödenecek maaş ve ikramiyelerde önemli rol oynamaktadır. Özellikle emekli aylığı ve emeklilik sonrası ödenen ikramiyelerin tutarında ek gösterge rakamları önemli bir etkiye sahiptir.

Ek Gösterge Neye Göre Verilir Ve Nasıl Hesaplanır?

Ek göstergeler kazanılmış hak aylığı üzerinden verilir. Yukarıda belirttiğimiz gibi ek gösterge rakamları unvan, hizmet sınıfı ve derecelere göre farklılık gösterir.  Ek göstergesi 3600 olan bir memur ile, 2200 olan bir memurun alacağı zam oranı ya da maaş miktarı aynı olmaz.

Ek Gösterge 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi kurumların kadrolarında bulunan personelin aylıkları; hizmet sınıfları, görev türleri ve aylık alınan dereceler dikkate alınarak bu kanuna ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilen ek gösterge rakamlarının eklenmesi suretiyle hesaplanır.

Yapılacak Değişikliğin Tüm Memurları Kapsayacak Şekilde Yapılması Önemlidir

Bgüne kadar 3600 Ek Gösterge Artışı gündeme getirilen ve kamuoyunda tartışılan 4 önemli hizmet grubundan bahsedilmektedir. Bunlar öğretmen, polis, hemşire ve din görevlisidir. Ek göstergenin 3600’e çıkarılması düşünülen bu grupların mevcut göstergelerinin 3600’e çıkarılması durumunda emekli aylığı ve ikramiyelerinde yüzde 22-25 oranında artış yaşanacaktır. Söz konusu artış miktarları aşağı tabloda gösterilmiştir.

Devlette çalışan yaklaşık 3.5 milyon memur içerisinde  polis, din görevlisi, öğretmen ve sağlık çalışanları sayısı önemli bir kitleyi oluşturmaktadır. Ancak bunların dışında da halihazırda ek göstergesi 3600’ün altında  beklenti içinde  olan yaklaşık 1.500.000 memur bulunmaktadır. Memurların yaklaşık yüzde 80’inin göstergelerinin halen 3600’ün altında olduğu biliniyor

Diğer taraftan ek gösterge yükseltilmesini bekleyen binlerce kamu görevlisi var.  İlk etapta ek göstergeleri 3600’e yükseltilmesi düşünülen   polis, öğretmen, din görevlisi ve hemşirelerin ek göstergelerinin yükseltilmesi, mevcut durumda ek göstergesi 3600 ve yukarı olan üst kademedeki kamu görevlilerinin de derece yükseltilmesi beklentisini doğuracaktır. Ek göstergenin bazı meslek gruplarına verilip, bazılarına verilmemesi kararı, çok ciddi sonuçları olabilecek bir karardır.

Örneğin Bakanlıkların İl Müdürü düzeyinde önemli bir görev yapan o ilin en yetkili kişileri(Emniyet Müdürü, Defterdar, İl Milli Eğitim Müdürü, İl Sağlık Müdürü, İl Kültür Müdürü v.b )3600 ek göstergeye göre maaş almakta olup emekli aylıkları da buna göre hesaplanmaktadır .Sadece yukarıda sayılan meslek gruplarının 3600 ek gösterge almaları durumunda nasıl bir tablo karşımıza çıkacaktır. Diğer taraftan Maliye, SGK gibi kurumlarda müdür düzeyinde uzman düzeyinde görev yapan binlerce personel 3000 ve 2200 göstergeye sahip olup bu göstergeler üzerinden maaş almaktadır. Haklı olarak bu meslek gruplarının beklentisi de 3600 ek göstergenin kendilerine de verilmesidir.

Yukarıda açıklanan gerekçeler ışığında; Düzenlemenin sadece 4 meslek grubu için getirilmesi kamu çalışanları arasında moral ve motivasyon açısından birçok olumsuzluğu beraberinde getireceği gibi sosyal barışı da bozabilecektir. Mağduriyetleri giderilmeyen kesimin motivasyon ve iş verimliliği düşecektir. Bu nedenle devlet memurlarının maaş ve emekli aylıklarını iyileştirmek amacıyla yapılacak düzenlemenin tüm memurları kapsayacak şekilde ele alınması ve çözüme kavuşturulması önem arz etmektedir.

Ek Gösterge Sorununun Çözümü Yeni Bir Personel Reformuyla Birlikte Ele Alınmalı Ve Çözüme Kavuşturulmalıdır

Ek gösterge konusunda yaşanan sorunların çözümü amacıyla farklı kesimlerce uzun süredir yapılan tartışmalar elbette önemlidir. Ancak  yıllardır dile getirilmesine  rağmen bir türlü hayata geçirilemeyen personel reform çalışmalarını bu vesileyle tekrar gündemimize almak ve tartışmaya açmak durumunda olduğumuzu düşünüyorum.

3600 Ek Gösterge sorunundan çok daha önemli konu kamuda etkinlik ve verimliliğin yolunu açacak yeni bir personel reformunun hayata geçirilmesi zorunluluğudur. Yaklaşık 3,5 milyon memur kamuda etkin ve verimli bir şekilde çalışmakta mıdır? Kamu çalışanlarının etkin ve verimli çalışıp çalışmadıkları performans kriterleri ile ölçülmekte midir? Her kurum ihtiyacı olan personel için norm kadro çalışması yapmakta mıdır? Devleti yönetme sorumluluğu verilecek özellikle Üst Düzey görevlere getirilecek personel atamalarında objektif kriterleri esas alan ,ehliyet ve liyakatı ön planda tutacak bir çalışmamuz var mı? Bu nitelikteki personel için  gerekli toplam kalite ve eğitim çalışmaları yapılması, düşünülmekte midir? Çalışanla çalışmayan devlet memurunu birbirinden ayıracak objektif kriterler belirlenmekte midir? Kamu çalışanları arasında halen ciddi ücret adaletsizlikleri yaşanmakta.

Bu soruları çoğaltabiliriz. Ancak bugün geldiğimiz noktada üzülerek ifade etmeliyim ki bu çalışmaları bugüne kadar yeterince yapmadık. Bugün itibarıyla söyleyebileceğim husus bazı kesimleri memnun etme amacıyla sadece 3600 ek gösterge konusunda yapılacak düzenlemeler sorunu nihai anlamda çözmeyeceği gibi yeni sorunları da beraberinde getirecektir. Doğrusu 3600 Ek gösterge konusuna ilişkin sorunun çözümünün aceleye getirilmemesi bu konunun her yönüyle yapılacak kapsamlı bir çalışma ile ele alınarak  iyi bir personel reform çalışması içinde değerlendirilmesidir.

Sıraladığım yukarıdaki sorunların nasıl ve hangi yöntemlerle çözülmesi gerektiği iyi bir personel reformuna neden ihtiyaç duyduğumuz ve bunun nasıl olması gerektiği konusunu bir başka yazıda dile getirmeye çalışacağım.