Bilindiği üzere iş sözleşmesinin feshi sonrasında işçi ve işveren arasında doğabilecek uyuşmazlıkları, olası şikâyet veya davaları önlemek üzere, ibraname düzenlenmesi önem taşımaktadır. Usulüne uygun olarak düzenlenen ibraname, fesih sonrası uyuşmazlıklarda en önemli belge niteliğini haizdir.

İşten ayrılma sürecinde istenen evraklar arasında bulunan ibraname nasıl doldurulmalı? Farklı çıkış nedenlerine göre ibraname değişiklik gösterir mi? İbraname ne zaman doldurulmalıdır? İbranamedeki eksiklikler nedeniyle hak kaybı yaşar mıyım v.b sorularla çok sık karşılaşmaktayım. Düzenlenecek olan ibranamenin özellikle  idare ve yargı mercilerinde dikkate alınabilmesi için nelere dikkat edilmelidir.

Bu yazımızda bu konudaki sorulara yanıt bulmaya çalışacağız.

İbranamenin İdari Ve Yargı Mercilerinde Dikkate Alınabilmesi İçin Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Yukarıda ifade edildiği üzere usulüne uygun olarak düzenlenen ibraname, fesih sonrası uyuşmazlıklarda en önemli belge niteliğini haizdir. Bu konuda yargıya intikal eden çok sayıda dava bulunmaktadır. Açılmış olan davalarda mahkemeler karar verirken ibranamenin usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği yanında bazı şekil ve esasa ilişkin hususlara da dikkat etmektedir. Bu çerçevede düzenlenecek ibranamenin, idare ve yargı mercilerinde dikkate alınabilmesi için şu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir;

– İbranamenin mutlaka yazılı ve ıslak imzalı düzenlenmesi gerekir. Sözlü, elektronik posta, SMS veya Whatsapp gibi iletişim kanallarıyla yapılan ibra geçersiz ve hükümsüzdür.

– İbranamenin, fesih tarihi (SGK çıkış tarihi) itibarıyla en az bir ay sonraki tarihli olarak düzenlenmesi gerekir.

– Çalışanın kıdemi ne olursa olsun (bir yıl veya altı aydan daha kısa da olsa) ibraname düzenlenmesi, işveren lehinedir.

– İbranamede, işveren tarafından yapılan ödemeler tür ve tutar olarak ayrı ayrı ve açıkça yazılmalıdır.

– İbraname kapsamındaki ödemeler mutlaka banka aracılığıyla yapılmalı, elden ödeme yapılmamalıdır.

Yukarıdaki şartları taşıyan bir ibraname, Borçlar Kanunu ve yerleşik Yargıtay kararlarına uygun olarak düzenlenmiş olacaktır.

İbraname nedir?

İbra sözlük anlamı olarak aklanma anlamına gelir. Dilimize Arapça’dan gelen bu kelime ile oluşturulan “ibraname” ise sözlük anlamıyla aklanma belgesi anlamına gelir. Günlük hayatta bu kelimenin karşılığı ise bir işyerinden ayrılırken herhangi bir alacak verecek kalmadığını beyan eden yazı anlamına gelmektedir.

İbraname neden doldurulur?

İbraname işyerinden ayrılma döneminde çalışanın, işyeri ile maddi manevi herhangi bir bağının kalmadığını, karşılıklı mutabakat sağlandığını belirtmek için yazılır. İşten çıkış yapılırken normal şartlarda çalışanın maddi alacakları, son maaş hak edişi, varsa kıdem ve ihbar ödemeleri, içerideki izin haklarının maddi karşılıkları, yine varsa daha önce alınan avanslar, hak kazanılmış primler vb. tüm her şeyin işveren insan kaynakları tarafından hazırlanmış olması gerekir. İşyerinden ayrılacak çalışan ile işveren son noktada bu alacaklar hususunda karşılıklı olarak mutabık kalır ve çıkış işlemleri başlatılır.

Herhangi bir ödeme almadan ibraname doldurulabilir mi?

Çıkış sürecinde en çok sorulan sorulardan biri de, çalışanın henüz herhangi bir ödeme almadan “tüm alacaklarımı aldım” şeklinde ibraname imzalaması doğru mudur? şeklindeki sorudur. Ülkemizdeki genel uygulama öncelikle çıkış evraklarının imzalanması ve daha sonra 1 ay içerisinde ödemenin yapılması şeklindedir. İşçi çıkış aşamasında “tüm alacaklarımı aldım” şeklinde bir belge imzalayıp herhangi bir ödeme almazsa hak kaybına uğramaz. Zira çıkış ödemelerinin banka hesabı üzerinden yapılması zorunludur. İbraname imzalamasına karşın herhangi bir ödeme almayan çalışan yasal haklarını kullanabilir. Birçok firmanın evraklar imzalatılmadan süreci başlatmadığı düşünülürse ibranamede yazılan ücret tahsil edilmeden belgenin imzalanmasında bu bakışla herhangi bir sorun bulunmaz.