Ekonomik durumun vatandaşa dönük yansımaları nasıl?

En temel ölçü birimleri işsizlik oranları ve enflasyon rakamlarıyla karşımıza çıkıyor.

Çünkü iş sahibi olmak ve kazanılan paranın giderlere yetmesi hayatta kalmanın ön koşulu konumunda.

Fiyata değişimlerinin ana göstergesi olan enflasyonun vatandaşı ilgilendiren tarafında yüzde  20’de dizginlenmeye çalışılan bir rakam var.

En temel harcama alanı konumundaki mutfağın enflasyonu ise yüzde 30’a dayanmış durumda!

Haliyle hayat pahalılığı ile mücadele en önemli gündemlerimizden bir olmalı.

Ama bir işsizin muhattap olduğu enflasyonu tarif etmek pek de mümkün değil.

Çünkü geliri olmayan için yüzde 1’lik zam bile yüzde 100 gibi gelir!

Dolayısıyla çalışmak isteyene iş alanı yaratmak bir başka önceliğimiz konumunda.

Özellikle TÜİK’in dün açıkladığı Ocak 2019’a ait veriler bu zorunluluğu daha net biçimde ortaya koymuş durumda.  

Aralık-Ocak-Şubat döneminin ortalamasını içeren 2019 Ocak verilerine göre işsiz sayısı 1 milyon 259 bin kişi artarak 4 milyon 668 bin kişi oldu.

Oransal bazdaki tabloda işsizlik oranı 3,9 puanlık artışla yüzde 14,7 seviyesine çıktı.

Yani son 10 yılın zirve rakamı ile karşı karşıyayız!

Gelişmiş ekonomilerde asıl takip edilen gösterge niteliğindeki tarım dışı işsizlik oranı ise 4,1 puanlık artışla yüzde 16,8’e yükseldi.

Hassas bir rakamsa genç nüfusta karşımıza çıkıyor.

Genç işsizlik oranı 6,8 puanlık göstererek yüzde 26,7’ye tırmanmış durumda!

Peki bu manzara nasıl oluştu?

İstihdam edilenlerin sayısı 872 bin kişi azalarak 27 milyon 157 bine düşmüş vaziyette.

Yani istihdam oranı 1,9 puanlık düşüşle yüzde 44,5 seviyesine indi.

Kısacası eskisi kadar iş olanağı yok!

Çünkü ekonomi fazlasıyla yavaşlamış ve iş aktiviteleri minimize olmuş durumda.

Durgunluğun sektörel bazda istihdam açısından en belirgin yansımasıysa tarım ve inşaatta kendini gösteriyor.

İstihdam oranlarında sanayi sektörünün payı ise yerinde sayarken hizmet sektörü geçen yılın aynı dönemine göre payını artırmış görünüyor.

Ancak, önceki aylara oranla tüm sektörlerde kayıplar dikkat çekiyor istihdam cephesinde!

 

Kısırdöngü riski

 

Ekonomik yavaşlama kadar dikkate alınacak bir unsur da mevsimsel etkiler.

Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı yüzde 45,9, işsizlik oranı ise yüzde 13,3 seviyesinde.

Yani nominal değerlerden daha pozitif bir manzara söz konusu.

Kısacası mevsim faktörü hayli olumsuz etkilemiş iş piyasasını!

Bu tabloya bir de durgunluğa rağmen işgücüne katılımın 0,1 puan yükselmesini eklediğimizde işsizlik oranındaki hızlı yükselişin teknik nedeni de daha net anlaşılmış olur.

Ekonomideki gidişata dair ilginç bir göstergeyse kayıtdışı olarak yani herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranıyla karşımıza çıkmakta.

Çünkü 0,6 puanlık bir artışla karşılaşıyoruz kayıtdışılıkta.

Neticede bu tabloyu tersine çeviremezsek çok daha sıkıntılı bir manzarayla karşılaşabiliriz.

Ekonomik yavaşlama ve yüksek enflasyon talebi düşürerek işsizliği artırmakta.

Artan işsizlikse tüketimi daha da aşağıya çekerek yavaşlamayı hızlandırmakta!

Sözün özü; bu kısırdöngüde uzun süre yol alamayız.