Niyazi Pakyürek
Niyazi Pakyürek
E-Posta: [email protected] YAZARIN TÜM YAZILARI

Bosna Hersek ve Dayton (Paris) Anlaşması (1995)

Sırplar ve Hırvatlar, XX.yüzyılın son yıllarında medeni dünyanın gözü önünde, işgal maksadıyla Bosna- Hersek Cumhuriyeti’ne saldırmışlar, Bosna- Hersek Hükümeti, Sırp ve Hırvat saldırıları karşısında ülke bütünlüğünün, barış ve demokrasinin korunması için yardım talebinde bulunmuştur. Ancak BM. NATO, AT, AGİK gibi milletlerarası kuruluşlar, Batı ve İslam devletleri saldırıları karşısında seyirci kalmışlardır.

Savaşı sona erdirmek için 26-27 Ağustos 1992 tarihlerinde Londra’da AT ve BM liderliğinde ilgili tarafların da katılımıyla “ Eski Yugoslavya Üzerine Milletlerarası Konferans” ( Eski Yugoslavya Konferansı) düzenlenmiştir. Bu konferansta AT adına İngiliz diplomat Lord Owen ve BM adına Amerikalı diplomat Cyrus Vance Bosna Hersek krizinin çözümü için ortaklaşa bir plan hazırlamakla görevlendirilmişlerdir. Bu plana göre:

1- Bosna Hersek, yürütme gücünün ağırlıklı olarak “Eyalet”lerde toplanacağı adem-i merkeziyetçi bir devlet yapısına sahip olacak.

2- Bosna Hersek 10 eyalete bölünecek, bunlardan üçü Sırpların, üçü Hırvatların, üçü Müslümanların kontrolünde bulunacak, Saraybosna ise tarafsız ve üç toplumlu bir statüye sahip olacak.

 3-Eyaletlerin, bağımsız yargı organlarına ve kendi parlamentolarına sahip olmalarıyla birlikte, milletlerarası alanda temsil hakları bulunmayacak,vs.vs. Ama önemli bir madde var. Bu maddeye göre: Bosna- Hersek At ve BM denetiminde silahsızlandırılacaktır.

16 Mayıs 1993 tarihinde Bosna Sırp Cumhuriyeti’nde yapılan referanduma katılanların %06’sı planı reddetmiş ve Sırp Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı yönünde oy kullanmış ve plan böylece akamete uğramıştır. Daha sonra birçok görüşmeler yapılmış planlar ortaya konmuş ama hepsi geçersiz kalmıştır.

Son olarak Dayton Anlaşması imzalanmıştır. İşin doğrusu Dayton Anlaşması bir ateşkesten ibarettir. 18 Mart 1994’te Boşnak-Hırvat Federasyon Antlaşması’nın imzalanmasıyla Müslüman Boşnaklarla Hırvatlar arasındaki savaş durdurulmuştu.  İki tarafın menfaatine uygun olduğu için, Sırpların işgalindeki yerleri kurtarmak üzere bazı bölgelerde Boşnaklarla Hırvatlar işbirliği dahi yapmışlardı. Böylece Sırplar işgal ettikleri yerlerden çıkarılmaya başlandı.

Boşnaklarla Hırvatların bu ortak harekâtı ile Sırpların işgalinde bulunan %70 oranındaki araziden % 20’si kurtarılmıştı. Üstünlüğü ele geçiren Bosna ordusu her geçen gün hâkimiyetindeki alanların miktarını artırıyordu. Bu durumdan rahatsız olan Batılı devletler, Boşnaklara karşı siyasi baskı yapmaya başladılar. Boşnakların büyük başarı elde ettiği süreçte, ABD savaşın sona erdirilmesi için inisiyatif almış ve bir an evvel barışın sağlanması yönünde baskılarını arttırmıştı.

1Kasım 1995 tarihinde Bosna-Hersek Savaşı’na taraf olanlar, Amerika’nın Ohio eyaletinde, Dayton’da bir araya geldiler ve 10 bölümlük barış planı taslağını paraf ettiler.

Askeri ve sivil alanda düzenleme yapan Dayton Barış Antlaşması dünyanın en karmaşık hukuki ve siyasi sisteminin adıdır.

ilk yorumu sen yap

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

BUGÜN EN ÇOK OKUNANLAR

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz..
X