En güçlü varlık en uzun ömürlü olsaydı dinozorların hâlâ yaşıyor olması gerekirdi. SSCB ve ABD. Biri çöktü, diğeri telaştan şaşırmış, eli ayağı dolaşmış durumda.

Sosyal sistemleri uzun ömürlü kılan faktör güç değil, intibak( uyum) yeteneğidir.

Uzun ömrün esrarını ararken karşımıza ikinci ve biraz sevimsiz, huzursuz edici bir kelime çıkıyor: Kriz. Ekonomik kriz, siyasi kriz, kalp krizi…Gündelik dildeki ürkütücü anlamına rağmen, bilim dilinde kriz, dönüm noktası demektir.

Krizden sonra işler daha kötü gidebileceği gibi, daha iyi de olabilir. Her şey krizi nasıl algıladığımıza; onu nasıl ele aldığımıza; iç huzurumuza ve onunla nasıl başa çıkacağımıza bağlıdır. Krizle mücadele meselesi intibak meselesidir aslında.

O halde tekrar edersek: Uzun yaşamanın sırrı güçlü olmakta değil, intibak etme yeteneğindedir.

Geçen yüzyılın ortalarına kadar insanlar, işletmelerine sadece birer geçim aracı gözüyle bakabiliyorlardı. Çünkü dünya sisteminin en etkili örgütleri devletlerdi. Oysa bugün, devletler hâlâ etkili ve önemli olmakla birlikte, bazı kriterlere göre dünyanın en etkili 100 örgütünden 60’ı devlet değildir. İnsanlar kısa bir zaman sonra Amerikan Cumhuriyetinin yurttaşı olmaktan çok, IBM ve Microsoft cumhuriyetinin yurttaşı olmayı önemser hale gelebilirler.

Böyle bir dünyada, şirketleri sadece birer geçim olarak görmek mümkün değildir. Birey veya topluluk olarak ayakta kalmanın nerdeyse devletlerden bile önemli araçlardır şirketler. Artık şirketler devlet içinde devlet olmanın hayalini kurabiliyorlar. Sektörel bazda ele alındığında ilaç, silah, iletişim alanında faaliyet gösteren şirketler bu hayali daha sık kurabilirler.

Bugünün en etkili devletleri, sınırları dahilindeki şirketlerin kendilerinden daha uzun ömürlü olduğu devletlerdir!

Modern Türk devleti 95 yaşında, modern Japon devleti 150 yaşında( Meji Restorasyonu 1868) Türkiye’de 95 yaşın üzerinde ancak Hacı Şakir veya şekerci Muhittin Hacı Bekir şirketleri var ve artık esamileri okunmuyor.

Oysa 330 yaşındaki Mitsui’nin sadece ticaret şirketinin (Mitsui Corp)cirosu 200 milyar ABD doların üzerinde.

Benzer cirolara sahip Sumitomo 270, Mitsubishi ise 150 yaşındadır.

Bu durum iyi midir kötü müdür? Hem iyi hem kötü denebilir. Nereden ve nasıl baktığınıza bağlı.