İngiliz Deniz Kuvvetleri Bakanı Winston Churchill, Avrupa’nın uçurumun en kenarında dolaştığı, fakat Birinci Dünya Savaşı’nın henüz patlamadığı, İngiltere’nin de savaşa taraf olmadığı bir tarihte, 28 Temmuz günü verdiği bir talimatla yapımı tamamlanmış olan Sultan Osman ve Reşadiye zırhlılarını teslim almak üzere İngiltere’de bulunan 1300 Türk denizcinin engellenmesi talimatını vermiştir. Sancak çekme töreninin yapılmasına sadece yarım saat kala verilen bu emrin sonucunda Osmanlı subaylarının protestolarına karşın İngiliz deniz piyadeleri güvertelere çıkmış, kaptan köşklerine el koymuşlardı.

İngiliz hükümeti de Churchill’in Osmanlılar için inşa edilmiş iki zırhlının İngiliz donanmasına katılması yolundaki görüşünü hiç tereddüt göstermeksizin acele benimseyecek, 31 Temmuz günü yani Osmanlı İmparatorluğu’yla Almanya arasında ittifak anlaşmasının imzalanmasından iki gün önce tüm bedelleri ödenerek büyük fedakârlıklarla Osmanlılar için satın alınmış zırhlılara el koyma kararı alacak, böylece Sultan Osman I bir çırpıda HMS Agincourt, Sultan Mehmet Reşat ise HMS Erin olacaktır.

2 Ağustos günü Avrupa’da savaş başlamış, 4 Ağustos günü de İngiltere savaşa dahil olmuştur. 18 Ağustos tarihli kabine toplantısında, Churchill’in daha önceden tanışıklığı olduğu Enver Paşa’ya bir mektup yazarak, İngiltere’nin birkaç gün evvel el konulan zırhlılar için haftada 7000 sterlin tutarında bir ödeme yapmaya hazır olduğunu bildirmesine karar verilir. Osmanlı zırhlılar için 15 milyon sterlin ödemiştir. İngiltere yılda 365.000 sterline zırhlıları kiralamak ister. Diğer bir ifadeyle Osmanlı’dan zırhlılar için alınan para tam 41 yılda Osmanlı’ya geri ödenecektir. İngiliz kurnazlığı ancak böyle olur.

Osmanlı İmparatorluğu iki ay sonra muharip taraf haline gelince, para meselesi tamamen ortadan kalkacak, İngiltere zırhlıları bedelsiz edinmiş olacaktır. Zırhlıların parasının geri alınması çabaları Lozan’da da sonuç vermemiştir.

Anlaşmanın 58. maddesi, “Türkiye Hükümeti Osmaniye tarafından 1914 tarihinde vaziyet edilmiş olan harp sefineleri için tediye kılınmış bulunan meblağın iadesini ne Britanya hükümetinden ne de tebaalarından talep etmemeyi ve bundan dolayı her türlü metalibinden (hakkını talep etme) feragat eder” şeklindedir. Anlaşmanın Fransızca metni, “vaziyet etme” için reguisition (fiili el koyma) tanımlaması kullanılmıştır.

İşin en ilginç tarafı zırhlılara el konulması talimatı, Armstrong şirketine bir ağustos sabahı ulaştığı halde şirket bunu gizli tutmuş 700.000 liralık son taksitin aynı gün Osmanlı Devleti tarafından yatırıldığını telefonla öğrendikten sonra gemiye el konulduğunu Sultan Osman’ın komutanına tebliğ etmişlerdi.

İş bununla da kalmıyor. Şili için inşa edilmişken Şili’nin almaktan vazgeçmesi sonucu Osmanlılar tarafından satın alınması kararlaştırılıp pazarlığı da yapılmış olan iki torpido destroyerine de el kondu.

Geniş bilgi için: Altay Cengizler- Osmanlı’nın Son Savaşı- Ötüken Yay.