İrlanda Dışişleri ve Savunma Bakanı Simon Coveney, 10 Temmuz’da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde (BMGK), Suriye’ye Türkiye sınırından insani yardım taşınmasına olanak sağlayan 2585 sayılı kararın uzatılmaması durumunda bölgede daha fazla insanın göç etmek zorunda kalacağını belirtti.

Resmi ziyaret için Türkiye’de bulunan Coveney, Türkiye ile ikili ilişkileri, uluslararası ve bölgesel konuları, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın yansımalarını ve İrlanda’nın NATO üyelik başvurusu ihtimalini AA muhabirine değerlendirdi.

Norveç Dışişleri Bakanı Anniken Huitfeldt ile Türkiye’yi ziyaretleri kapsamında Hatay’ın sınır bölgesine de gittiklerini belirten Coveney, Birlermiş Milletler (BM) şemsiyesi altında İdlib başta olmak üzere Suriye’nin kuzeybatısındaki bölgeye Türkiye sınırından insani yardım taşınmasının önemine değindi.

Coveney bu kapsamda, ayda 800 tırın yardım amaçlı sınır ötesine geçiş yaptığı bilgisini vererek BM liderliğindeki operasyonlar için 200 milyon avro harcandığını ve bu sayede yaklaşık 4 milyon kişi için tıbbi malzeme, giysi, çadır, battaniye gibi temel ihtiyaç malzemesi yardımı yapılabildiğini aktardı.

Suriye’ye sınır ötesi yardımların devam etmesi için BMGK’nin 2585 Sayılı Kararı’nın uzatılmasının önemli olduğunun altını çizen Coveney, “Eğer BMGK’de ilgili karar uzatılmazsa, BM’nin oradaki varlığı (yardım faaliyetleri kapsamındaki) sona erecek ve sınır ötesindeki durum daha karmaşık bir hale bürünecek. Eğer biz bu yardımların Suriye’nin kuzeybatısındaki sığınmacılara ulaşmasını sağlayamazsak, bu insanların çoğu göç etme arayışına girmek zorunda kalacak.” dedi.

Coveney, mevcut durumda 10 Temmuz’da yapılacak oylamada insani yardımların uzatılması kararının alınma ihtimaline ilişkin soruyu şu şekilde yanıtladı:

“Bu yetkinin yenilenmesini sağlamak çok zor olacak gibi görünüyor. Özellikle Rusya, insani yardımı sağlayacak görev süresinin 12 ay daha uzatılması kararını desteklemek konusunda kararsız olduğunu söyledi. Yani yapacak işlerimiz var ve tabii ki Türkiye’nin, özellikle de Rusya ile iletişiminde bu konu üzerinde kurduğu iletişimdeki stratejik rolü çok önemli. Bunun için de dün Türkiye Dışişleri Bakanı’yla (Mevlüt Çavuşoğlu) görüştüm. Çavuşoğlu da bir sonraki yıl bölgede istikrarı sağlayacak temel insani yardımın uzatılmasının sağlanması için Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile görüştü. Umarım Rusya yardımların uzatılması lehinde karar verir. Biz bu konuda Rusya’yı ikna edebilmek için her şeyi yapacağız.”

Oylama konusunda geçen yılın aynı döneminin de zor geçtiğini anımsatan Coveney, bu yılki sonucun ne olacağını ise oylama gününe dek tahmin edilemeyeceğini belirtti.

“22 milyon ton tahılın Ukrayna’dan çıkarılması için çözüm bulmaya çalışıyoruz”

Türkiye’de yaptığı ikili temasların oldukça verimli geçtiğini kaydeden Coveney, Çavuşoğlu’na Ukrayna ve Rusya savaşında taraflar arasında uzlaşıyı sağlanması için Türkiye’nin üstlendiği rol nedeniyle teşekkürlerini ilettiğini belirtti.

Coveney, özellikle Odessa Limanı’ndan tahıl sevkiyatı yapılması önündeki engellerin aşılmasının önemine değinerek, “Rusya’nın izlediği agresif siyaset nedeniyle gıda güvenliği bu bölgeden ithalat yapan ülkeler için çok ciddi mesele haline gelmiş durumda. 22 milyon ton tahılın Ukrayna’dan çıkarılması için bir çözüm bulmaya çalışıyoruz. Tarafların kendilerini rahat hissedecekleri bir plana ulaşmaya çalışıyoruz. Bu bağlamda BM ve Türkiye’nin çabalarının olumlu sonuçlanmasını çok önemli buluyoruz.” dedi.

“Türkiye ile İrlanda arasındaki iş birliği artmalı”

Türkiye ile İrlanda’nın ticaret hacminin 2021’de 1,7 milyar dolarla tarihindeki en yüksek seviyeye yükseldiğine işaret eden Coveney, ancak tarafların sahip olduğu potansiyelin bu miktarın çok üzerinde olduğunu vurguladı.

İrlandalıların tatil için en çok tercih ettikleri 5. ülkenin Türkiye olduğunu aktaran Coveney, ticaretin yanı sıra öğrenci değişimi, üniversiteler arası ortak araştırma programları gibi alanları da kapsayan iş birliğinin her iki ülke için de oldukça faydalı olacağı değerlendirmesinde bulundu.

Coveney, Türkiye’nin gelecek dönemde Avrupa Birliği (AB) ile olan ilişkilerinde gelişme kaydedilebileceğini belirterek oldukça istikrarsız ve çatışmaların görüldüğü bir dönemde iş birliğinin sorunların çözümünde çok önem taşıdığını söyledi.

“Kısa vadede NATO’ya üye olmamız çok zor”

Coveney, İrlanda’nın son Rusya ve Ukrayna’nın savaşının ardından NATO’ya üyelik başvurusu yapan ülkeleri takip edip etmeyeceğine ilişkin soruya şu yanıtı verdi:

“(İrlanda’nın olası NATO üyeliği başvurusu) Bunun kısa vadede gerçekleşebileceğini düşünmüyorum. Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmak için başvurduklarını görüyoruz. İstekleri buysa umarım başarırlar. AB’ye üye olmalarına karşılık NATO’ya üye olmayan 4 ülke bulunuyor; İrlanda, Avusturya, Malta ve (Güney) Kıbrıs. İrlanda olarak şu anda odak noktamızın, kendi savunma ve güvenlik kapasitesi alanlarındaki yatırımımızı artırmak olduğunu düşünüyorum. Diğer AB üyesi ülkelerle bu alanlardaki iş birliğimizi artıracağız. Fakat şu anki durumumuzun İrlanda’nın askeri organizasyonlara karşı koruduğu bağlı olmama ve tarafsızlık prensibine uyumlu olduğunu düşünüyorum. Askeri organizasyonlara karşı bağlantısızlık pozisyonumuzu koruyacağız.”

“İngilizlerin ‘Kuzey İrlanda Protokolü’nü tek taraflı değiştiren yasa teklifi; yasa dışı”

Coveney, geçen hafta İngiliz Hükümeti tarafından alınan “Kuzey İrlanda Protokolü” hakkındaki kararı “hukuki olarak illegal” olarak nitelendirirken, kararın İrlanda, AB ve hatta ABD tarafından tepkiyle karşılandığını söyledi.

İngiliz hükümeti, Birleşik Krallık’ın parçası olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticareti düzenleyen Kuzey İrlanda Protokolü’nün tek taraflı değiştirilmesini öngören yasa tasarısını geçen hafta parlamentoya sunmuştu.

Coveney, İngiliz hükümetinin yasa teklifine ilişkin olarak, “İngiliz hükümetinin teklifinin ‘yasa dışı’ olduğunu söyleyebilirim. Uluslararası hukuka göre sadece birkaç yıl önce imzaladıkları uluslararası bir anlaşmanın önemli unsurlarını bir kenara bırakmayı teklif ediyorlar. Bence bunu yapmayı seçmeleri çok üzücü. İngiliz hükümetinin kendi siyasi ve iç sebepleriyle uluslararası hukuku kasıtlı olarak ihlal etmesinin, dünyanın geri kalanına verilen çok kötü bir işaret olduğunu düşünüyorum. ” dedi.

Katolikler, İngiltere ile birlik yanlısı Protestanlar arasındaki savaşı sona erdiren Belfast Anlaşması’na referans veren Coveney, “25 yıl önceki barış anlaşmasından bu yana İrlanda adasının kuzeyi ve güneyi arasında fiziki bir kara sınırı bulunmuyor, yeniden o günlere dönmek istemeyiz.” şeklinde konuştu.

“İrlanda ve Kuzey İrlanda’nın birleşmesi önceliklerimiz arasında bulunmuyor”

İrlanda’nın Kuzey İrlanda ile birleşme ihtimaline ilişkin soru üzerine Coveney, kısa vadede kendisinin İrlanda ve İngiltere arasında yıpranan ilişkilerin onarılmasına konsantre olduğunu vurgulayarak, orta ve uzun vadede konunun Kuzey İrlanda’daki insanların tercihleri doğrultusunda yeniden tartışılmaya açılmasının “meşru” olacağını söyledi.

Coveney konuyla ilgili olarak “Kuzey İrlanda’da çoğunluk Kuzey İrlanda’nın anayasal statüsünü değiştirmek isterse, o zaman insanların oy kullanması için bir referandum düzenlenebilir. Benim şu anki önceliklerimin, Brexit ile ilgili ortaya çıkan sorunları çözmek, Kuzey İrlanda’daki topluluklar ve siyasi liderler arasındaki güveni yeniden inşa etmeye çalışmak, Dublin ve Londra arasındaki güveni yeniden inşa etmeye çalışmak olduğunu söyleyebilirim.” dedi.

AA