Kobalamin adı ile de bilinen ve suda eriyen vitaminlerdendir. DNA’nın (genetik materyal) yapımında, kırmızı kan hücrelerinin yapımında ve sinir sisteminin düzgün bir şekilde çalışmasında çok önemli rol oynayan bir vitamindir dersek vitaminlerin en dikkate değer olanlarından biri olduğu kendiliğinden ortaya çıkar. Diyetle yeterince alamama, yediğiniz yiyeceklerdeki B12 nin sindirim sisteminden emilmesindeki kusurlar başlıca eksiklik nedenleridir. Genel olarak hayvansal gıdalardan elde edilir (et, sakatat, balık, kümes hayvanları, yumurta, süt ve süt ürünleri gibi).

Sindirim sistemi hastalıkları, B12 emilimini sağlayan bağırsak kısımlarının ameliyatları, bazı diyabet ilaçlarının kullanımı, katı bir vegan diyet, mide koruyucu olarak bilinen bazı ilaçların sık kullanımı, sık alkol tüketimi, bağırsak mikrobiyom dengesini bozan haller gibi pek çok durum B12 eksikliği yaratabilir.

Şu durumlarda B12 eksikliği akla gelmelidir: 1-Sarı, soluk bir cildin varlığı (kansızlık). 2-Kaslarda güçsüzlük ve halsizlik (yeterli oksijen taşınmasını sağlayacak hücreler az). 3- Bacak, el ve ayaklarda karıncalanmalar: Sinir kılıfının yeterli yapılamaması sonucunda oluşur. 4-Denge problemleri: Genellikle 60 yaş üzerinde görülmektedir. Yine sinir sistemi hasarına bağlı olarak oluşabilir. 5-Dil iltihabı ve ağızda ülserler: Dilde kızarma, şişme yanında dil adeta pürüzsüz bir şekil alır. Ağız içinde yanma ve karıncalanmalar da olabilir. 6-Nefes darlığı ve baş dönmeleri: Başka sebepleri olsa da kansızlığa bağlı olarak B12 eksikliği de bu durumlara yol açabilir. 7-Bulanık veya bozuk görme: Gözlerden beyin içine görüntü taşıyan görme sinirlerinin hasarına bağlı olarak gelişen bir durumdur. Erken tanı ile düzeltilebilir. 8-Yüksek ateş : Sebebi tam olarak bilinmese de B12 eksiklikleri bazı vakalarda yüksek ateş ortaya çıkabilmektedir. 9-Ruh hali değişiklikleri: Bu konuda aykırı görüşler olsa da büyük bir çoğunluktaki bilim insanları depresyon ve ruh hali değişikliklerinin B12 eksikliğinde görülebileceğini belirtmektedirler. Hatta bunama nedeni de olabilmektedir.

B12 EKSİKLİĞİ VE DEPRESYON İLİŞKİSİ

Beyin 1,5 kilogram ağırlığı ile vücudun % 2’si kadar bir yer kaplar. Ancak bu % 2’lik kısım kanımızdaki besleyici maddelerin % 30’unu tüketir. Çalışmalar B3, B6, B12, Folik asit ve C vitaminleri ile selenyum, çinko, demir ve magnezyum eksikliğinin çeşitli psikiyatrik sıkıntılara neden olabileceğini göstermiştir. B12 eksikliği bulguları ile bazı depresyon bulguları (konsantrasyon güçlükleri, sisli beyin, tükenmişlik, kronik yorgunluk, bitkinlik) birbiri ile aynıdır. Daha fazla çalışmalara ihtiyaç var denilse  de B12 eksikliğinin depresyona yol açtığı artık kabul ediliyor. Antidepresanların ve psikolojik yaklaşımların yerini tam tutmasa da tedavide B12 hep bir köşede tutulmalıdır.

Ülkemizde özellikle genç ve ileri yaşlarda B12 eksikliğine sık rastlamaktayız. Cinayet haberleri, genel anlamda insanımızda empati yeteneğinin kaybı, trafikteki yeteneksizlik, kanunlara uyum göstermeme, EGO patlamaları ve daha pek çok sayılabilecek olumsuz haller beslenirken yaptığımız hatalardan pay almış olabilir.

Ne kadar acı değilmi? Sayısız uygarlıkların devletler, imparatorluklar kurduğu, nesiller çoğalttığı, dünyayı salladığı Anadolu topraklarında kendi kültüründen uzaklaştıkça gençlerim B12’yi ancak haplardan alıyor.