Kıymetli okurlarım…

Obezite ve beslenme bozuklukları konusu kapsamında yer alan durumlar içerisinde önem verdiğim konulardan birisi de gıda alerjileridir. Allerji konusu başlı başına bir uzmanlık dalıdır. Ancak halen bir çok aydınlatılması gereken yönleri vardır ve bu konuda ülkemizde (Hatta İlimizde) güzel çalışmalar yapıldığını biliyorum.

Gıda alerjisi denildiği zaman gıda içerisinde bulunan genellikle bir protein molekülüne karşı bağışıklık sistemimizin verdiği tepki anlaşılır. Bu olayı da antikorlar denilen bir takım kan proteinleri üreterek yapar. Gıdaya karşı 2 türlü alerjik reaksiyon yolu vardır. İlki IgE denilen antikorlar aracılığı ile gerçekleşir ki en yaygın görülen reaksiyon tipi budur. İstilacı maddeyi bertaraf etmek için bu antikorlar histamin ve benzeri bir takım maddelerin salgılanmasına yol açar. Bu salgı sonucunda ise ölüme kadar götürebilen reaksiyonlar görülebilir. Diğer reaksiyon ise IgE aracılı olmayan reaksiyonlardır ki burada bağışıklık sisteminin diğer bazı elemanları rol oynar. Mide ekşimesi, egzama gibi hem sindirim sistemi hem de cilt dokusu kaynaklı belirtiler ortaya çıkar.

Gıda alerjileri etkileşimden bir kaç dakika veya saatler hatta günler sonra bile bazı belirtiler ile kendini gösterebilir. Bu belirtiler genellikle şöyledir:

-Dilde, ağıda, yüzde şişme ve nefes darlığı

-Kusma, ishal, düşük kan basıncı, baş dönmesi

-Mide ağrısı, öksürme veya hırıltı, seste kabalaşma

-Kaşıntılı döküntüler, kurdeşen.

Yukarıda sayılan belirtilerden aniden gelişme kaydı ile dilde şişme, çok hızlı nefes alma, nefeste daralma, çok hızlı gelişen döküntüler, dudaklarda morarma, bayılma, bilinç kaybı olayın çok ciddi olduğunu gösterir ve hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Sık görülen bazı besin alerjileri aşağıda sıralanmıştır.

1-İNEK SÜTÜ ALLERJİSİ: Genellikle yürümeye yeni başlayan çocukların %2-3 kadarını etkiler. 3 yaşından sonra da genellikle kaybolur. Emziren annelerin de bu sütten uzak durması gereklidir. Yapılacak şey bu sütü ve bu sütten yapılan gıdaları kesmektir.

2-YUMURTA ALLERJİSİ: Çocuklarda ikinci sıklıkta görülen gıda alerjisidir. Bu alerji çocuk 15 yaşlarına geldiğinde büyük oranda kaybolur. Yumurta alerjisi yumurtaların ısıtılması ile azalma gösterebilir. Isıtılan yumurtada alerjen proteinin kimyasal yapısının değişmesi buna neden olabilir.

3-KURUYEMİŞLER: Fındık,  fıstık, yer fıstığı, kaju, badem gibi kuruyemişlere karşı alerjiler gelişebilir. Alerjiniz varsa sadece bunlara değil, bunların ürünlerine de (fındık ezmesi, fıstık ezmesi gibi) dikkat edilmelidir. Diğer besin alerjilerinden farklı olarak kuruyemiş alerjileri genellikle ömür boyu sürer. Çok ciddi sonuçlara yol açabilirler. Kuruyemişe karşı ciddi hassasiyeti bilinen kişilerin acil hallerde kullanılmak üzere epinefrin içeren kalem enjektör preparatlarını yanlarında bulundurması hayat kurtarıcı olabilir.

4-KABUKLU DENİZ ÜRÜNLERİ: Bu gruba karides, kerevit, istakoz, kalamar, deniz tarağı gibi canlılar girer. Bunlarda bulunan tropomiyozin, arginin kinaz ve parvalbumin adlı protein yapıdaki maddeler allerjiye yol açar. Bunlara karşı allerjiler erken zamanda ortaya çıkar. Bulantı, kusma, cilt reaksiyonları, mide ağrısı gibi belirtiler ile kendini gösterdiği için sanki olay bir besin zehirlenmesi gibi de algılanabilir. Allerjisi olan kişilerin bu ürünler pişirilirken buharını soluması dahi allerjiyi başlatabilir.

Buğday allerjisi de sık rastlanılan bir durumdur. Bu geniş bir konu olduğu için sizlere sonraları bu konu hakkında ayrıntılı bilgiler vereceğim.