Kıymetli okurlarım. Bu sıcak aylarda terleme ile birlikte hem su hem de tuz kaybedebilirsiniz. Gün içerisindeki uğraşılarınız ile bunları yeterli karşılayamazsanız  bu durum sizde çok farklı belirtilere yol açabilir. Nedeni belli olmayan başağrısı, halsizlik, ani ayağa kalkmalarda oluşan baş dönmeleri, sinirlilik, uyku kalitesinde bozulmalar su ve tuz eksikliğinin belirtileri olabilir.

Susuz kalmaya dehidratasyon diyoruz. Özellikle daha önceleri de vurguladığım gibi orta ve daha da fazla olmak üzere ileri yaşlarda susama hissimizi doğuran vücuttaki algılayıcı organcıklarımız (susama reseptörleri) sayıca azalmaya başlar. Bu nedenle özellikle ileri yaşlarda ciddi düzeyde su kaybetsek bile susama hissimiz oluşmayabilir. Bu nedenle mümkünse belli bir program dahilinde (örneğin çift saatlerde) su içilmesi çok yararlı olur. Özellikle yaz aylarında terleme ile birlikte tuz da kaybedeceğimiz için 5 su bardağı başına 1-2 pirinç tanesi kadar kaya tuzunu ağzımızda eritmek yararlı olacaktır. Tansiyon yüksekliği nedeni ile iyice tuz kısıtlayan hastalarda bir de terleme ile tuz kaybı olması, acile başvurmayı gerektirecek kadar sıkıntılı durumlar yaratabilir.

Su yerine geçen bazı maddeler de vardır. Ayran, kefir, sebze suları, maden suları (sodası değil), çorbalar, taze demlenmiş çay ve diğer bitki çayları, sebze yemeklerinin suları su yerine geçebilir. Çay konusunda çok farklı görüşler olmasına karşın İskandinav Ülkeleri’nde yapılmış geniş çaplı bir araştırma çayın taze ve şekersiz olması halinde su ihtiyacını karşılayabildiğini göstermiştir. Ülkemizde de erişkin nüfusun yaklaşık % 40 kadarı su ihtiyacının büyük bir kısmını çaydan karşılamaktadır. Ancak alkollü ve şekerli içecekler, katkılı meyve suları, enerji içecekleri o an için susuzluk hissini giderseler de daha fazla su ihtiyacına yol açarlar.

Haziran 2021’de yayınlanan bir makaleye göre et suyu çarbalar, kemik suyu çorbalar hem su içeriği hem de elektrolit içeriği nedeni ile su yerine geçen ve bu nedenle susuzluk hissini gideren çorbalar olarak belirtilmiş. Bu  her iki çorbanın en önemli özelliği içerdikleri kollajen nedeni ile özellikle efor sonrası gelen susuzlukta hem kas hem de eklem sağlığı için çok gerekli olmalarındandır. Eğer evde kemik suyu çorbası yapıyorsanız 8 saatten fazla pişirmeniz halinde kalsiyum ve magnezyum içeriğinin daha da fazla arttığı bulunmuştur ve bu, her 2 minerale ihtiyacı olan bazı kişiler için çok önemli bir bilgidir.

Özellikle yaz aylarında içerdiği potasyum nedeni ile kalp damar sistemi hastalarında yararlı olabilen bir diğer su yerine geçebilecek gıda da domates çorbasıdır. Farklı görüşler olsa da süt içerdiği protein, karbonhidrat ve yağ yanında çok sayıda elektrolit de sağladığı için susuzluk durumlarında suyun yerini alabilen bir içecektir. Bazı bilimsel çalışmalar sütün sudan daha fazla hidrasyon (su yerine geçme) sağladığını göstermektedir. Bunun nedeni sütün içindeki laktoz, sodyum ve potasyum oranının sıvı kısımları emme hızını dengelemesi ve idrarla atılımını yavaşlatması olarak bulunmuştur.

Kıymetli okurlarım yaz aylarında dehidrasyon görülme olasılığı bazı durumlarda daha fazladır. Çocuklar, yaşlılar, sporcular, açık alanlarda çalışanlar, yüksek rakımlı bölgelerde çalışanlar, bazı diğer meslek grupları buna dahildir. Ayrıca kusma, ishal ve ateş gibi durumlar süratle sıvı kayıplarına neden olacağı için bu gibi durumlarda su alımına özellikle özen göstermek gereklidir.

Su gibi aziz olun.